reason

Eninde sonunda mümkün olan hemen hemen bütün sonuçları, dolayısıyla en imkansız sandığımız sonuçları da doğuran nedensellik, bazen ağır bir işleyiştir; onu hızlandırmak isterken engelleyen arzumuz, hatta varlığımız tarafından da yavaşlatılan bu işleyiş, ancak arzumuz, bazen de hayatımız tükendiğinde tamamlanır.

marcel proust
çiçek açmış genç kızların gölgesinde

aşk

Şüphesiz, aşk denilen olgunun bütünüyle öznel yapısını ve aşkın fazladan bir kişi -bu dünyada aynı ismi taşıyan kişiden ayrı, özelliklerinin çoğunu bizden almış bir kişi- yaratmak anlamına geldiğini çok az insan kavramıştur. Yine pek az insan, kendilerinin gördüğü varlıkla aynı olmayan bir varlığın bizim için zamanla dev boyutlara ulaşmasını doğal kabul edebilir.

marcel proust
çiçek açmış genç kızların gölgesinde

erdemlerimiz

Erdemlerimiz, özgür, değişken, kullanımı daimi şekilde bize ait şeyler değillerdir; zihnimizde erdemlerimiz, karşılaştığımızda kendilerini harekete geçirmeyi görev bildiğimiz olaylara öyle sıkı sıkıya bağlanmıştır ki, karşımıza farklı nitelikte bir olay çıktığında, gafil avlanır ve bu erdemlerimizi kullanabileceğimizi aklımıza bile getirmeyiz. Swann, bu yeni ilişkilerini şevkle, gururla sıralarken, tıpkı hayatlarının sonunda mutfak ve bahçe işlerine merak salan, mütevazı, cömert büyük sanatçılar gibiydi; yarattıkları şaheserler konusundaki eleştirileri rahatlıkla kabul eden bu sanatçılar, eleştirilmesine tahammül edemedikleri yemekleri veya tarhları övüldüğünde, safça bir haz sergilerler; veya, resimlerinden birini hiçbir karşılık beklemeden hediye edebildikleri halde, dominoda üç beş kuruş kaybetseler suratları asılır.

marcel proust
çiçek açmış genç kızların gölgesinde